Najczęstszym zabiegiem chirurgicznym w stomatologii jest ekstrak­cja, czyli usunięcie zęba, będące zwykle rezultatem próchnicy zębów. Zęby, których nie można leczyć zachowawczo, a toczy się w ich tkan­kach proces chorobowy, powinny być usunięte, gdyż stają się źródłem zakażenia organizmu.

Chirurgicznie można także leczyć zmiany chorobowe w tkankach otaczających zęby. Leczenie torbieli korzeniowych, tworzą­cych się przy wierzchołkach korzeni zębów z tzw. „martwą miazgą”, polega na: usunięciu martwej miazgi zęba, wypełnieniu kanału i ubyt­ku, a od strony przedsionka jamy ustnej – usunięciu mieszka torbieli i obcięciu wierzchołka korzenia wystającego do jej wnętrza oraz za­szyciu rany. Interwencji chirurgicznej wymagają też wzrastające rozprężająco torbiele w szczęce, które mogą wywoływać stany zapalne zatok szczękowych lub wpuklać się do ich wnętrza. Zabieg po­lega na otwarciu jamy torbieli i zatoki szczękowej od strony przed­sionka jamy ustnej, usunięciu torbieli w całości i połączeniu obu jam ze sobą (torbieli z zatoką). Ponadto wykonuje się otwór drenujący do nosa.

Przetoki ustno-zatokowe są powikłaniem usunięcia zębów, których wierzchołki sąsiadują lub wnikają do zatoki szczękowej (zęby górne od trzeciego do ósmego). Powikłanie to objawia się wypływa­niem przez nos płynów, które w jamie ustnej poprzez zębodół (przeto­kę) przenikają do zatoki, a stamtąd do nosa. Rzadko dochodzi do sa­moistnego zagojenia się, zamknięcia przetoki i zazwyczaj konieczny jest zabieg chirurgiczny.

W kompleksowym leczeniu chorób przyzębia chirurdzy współdziałają z parodontologami. Chirurgicznie można usuwać prze- rosłe brzegi dziąsłowe, likwidować kieszonki dziąsłowo-kostne przy za­niku kości wyrostków zębodołowych, przesuwać płaty śluzówko- wo-okostnowe w celu przykrycia obnażonych korzeni. Można także przecinać zbyt krótkie przyczepy mięśni mimicznych i przemieszczać ich przyczepy (wędzidełka) w obrębie warg, policzków, języka. Przeciwdziała to odciąganiu dziąsła od powierzchni kości, zapobiega­jąc tworzeniu się patologicznych kieszonek.