Złamania i zwichnięcia kręgosłupa zdarzają się najczęściej w wy­padkach komunikacyjnych, przy upadkach z wysokości oraz przy sko­kach do wody. Złamanie kręgosłupa należy też podejrzewać u każdego chorego nieprzytomnego oraz rannego w głowę (kręgosłup szyjny). W wyniku urazu kręgosłupa może dojść do zgniecenia trzonów kręgo­wych, złamania łuków kręgowych z przemieszczeniem lub bez przemie­szczenia odłamów oraz do zwichnięcia wyrostków stawowych. W każ­dym przypadku istnieje możliwość ucisku lub uszkodzenia rdzenia kręgowego, co stanowi najcięższe powikłanie.

Uszkodzenia kręgosłupa szyjnego objawiają się ogranicze­niem ruchomości głowy lub przymusowym jej ustawieniem najczęściej w „pozycji czujności” lub podobnym jak w kręczu szyi. Wszelki ruch wywołuje ból. Uszkodzenie rdzenia szyjnego może dopro­wadzić do porażenia wszystkich kończyn oraz mięśni tułowia. Skóra w porażonych odcinkach ciała traci czucie; może też utracić zdol­ność wydzielania potu. Chory nie może oddawać moczu i oddaje bez­wiednie kał. Z powodu porażenia przepony i mięśni międzyżebro­wych może dojść do niewydolności oddechowej, co stanowi zagroże­nie dla życia.

Uszkodzenia kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego charaktery­zuje ból opasujący, promienujący wzdłuż żeber lub ból promieniujący typu rwy kulszowej. Ucisk rdzenia kręgowego w odcinku piersiowym i lędźwiowym może spowodować porażenie kończyn dolnych, pęche­rza i odbytu.

Leczenie. Złamania i zwichnięcia kręgosłupa stabilne, bez przemie­szczenia odłamów i objawów neurologicznych, leczy się zachowawczo nastawieniem i unieruchomieniem w opatrunku gipsowym lub za po­mocą aparatów ortopedycznych (kołnierze, gorsety). Stosowa­ne są też odpowiednie ćwiczenia mięśni. Niestabilne złamania i zwi­chnięcia i uszkodzenia powikłane uciskiem na rdzeń i korzenie rdzeniowe są leczone operacyjnie. W złamaniach i zwichnięciach w obrębie kręgosłupa szyjnego często stosuje się wyciąg szkiele­towy za czaszkę.